Επιμέλεια:
Μανόλης Γ. Σέργης, Αναπληρωτής Καθηγητής Λαογραφίας του Τμήματος Γλώσσας Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξεινίων Χωρών στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Ελευθέριος Κ. Χαρατσίδης, Επίκουρος Καθηγητής Εθνογραφίας του Παρευξείνιου Χώρου στο ίδιο Τμήμα, Γαρυφαλλιά Γ. Θεοδωρίδου, Υποψ. Διδάκτωρ Λαογραφίας στο ίδιο Τμήμα.
Η αρμενική Λαογραφία αποτελεί terra incognita στην Ελλάδα. Ο κύριος στόχος που παρώθησε τους επιμελητές του παρόντος τόμου να επιχειρήσουν την έκδοση του παρόντος τόμου είναι η ανάγκη να προσεγγίσουν επιστημονικά, και μάλιστα μέσω του λαογραφικού τους πλούτου, τούς «χρόνια δικούς μας άλλους» Αρμενίους. Η σχέση τους με τον Παρευξείνιο χώρο, ως υπηρετούντες στο Τμήμα Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού των Παρευξεινίων Χωρών, επέτεινε την ανάγκη αφ’ ενός να προσφέρουν στο ελληνικό λαογραφικό κοινό την ευκαιρία να έχουν «μια πρώτη γνωριμία» με τον αρμενικό λαϊκό πολιτισμό, αφ’ ετέρου να εισαγάγουν το αντίστοιχο μάθημα στις αίθουσες του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου.
Ο τόμος περιλαμβάνει 29 εργασίες, οι εννέα εκ των οποίων υπογράφονται από συναδέλφους του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας και Εθνογραφίας της Εθνικής Ακαδημίας της Δημοκρατίας της Αρμενίας.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ (Μ. Γ. Σέργης, Ελ. Κ. Χαρατσίδης, Γαρυφ. Γ. Θεοδωρίδου)
ΜΕΡΟΣ 1ο: ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
1. Με αφορμή το βιβλίο του Μ. Αλεξανδρόπουλου, Οι Αρμένηδες. Ταξίδι στη χώρα τους και στην ιστορία τους - Μιχαήλ Γ. Μερακλής 2. Η Αρμενία από την αρχαιότητα μέχρι τη γενοκτονία: σύνοψη ιστορικής διαδρομής Στάθης Ν. Κεκρίδης 3. Ο "επαναπατρισμός" των αρμενίων προσφυγών της Ελλάδας την περίοδο 1920-1948 - Αρμενουί Στεπανιάν
ΜΕΡΟΣ 2ο: ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ Α. ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΥΚΛΟ ΤΩΝ ΕΘΙΜΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΩΝ
1. Σύγχρονη εθιμική ζωή και λαϊκές θρησκευτικές τελετουργίες των Αρμενίων της Κομοτηνής (β' μισό 20ού αι.) - Μ. Γ. Βαρβούνης 2. Τελετουργίες της εστίας στα Βαλκάνια και στον Καύκασο με έμφαση στην Ελλάδα και την Αρμενία - Ελευθέριος Π. Αλεξάκης 3. Ο χορός ως τελετουργία επίκλησης για βροχή (ελληνο-αρμενικοί πολιτιστικοί παραλληλισμοί) - Ναΐρα Κιλιτσιάν 4. Εις μνήμην των θυμάτων της γενοκτονίας στο πλαίσιο των τελετών του αρμενικού έθνους - Αρουτιούν Μαρουτιάν 5. Το έθιμο του Βαρταβάρ στην Αρμενία: παλιές και νέες μορφές και νοηματοδοτήσεις - Βέρα Χασιρίδου, Λουσινέ Μελκονιάν, Ντιάνα Καραγκασίδου 6. Οι αρμένιοι πρόσφυγες στην Αλεξανδρούπολη (1922-2013) - Σοφία Ζαχαρία
Β. ΥΛΙΚΟΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΙΚΟΣ "ΒΙΟΣ"
Β1. ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ
1. "Τα τατουάζ της γιαγιάς": Το τατουάζ ως ένδυμα και οι ενσώματες τεχνικές διαχείρισής του - Νάντια Μαχά-Μπιζούμη 2. Το λεγόμενο "κοσμπάντ" ή "ουσκάπ" του γαμπρού στα γαμήλια έθιμα των Ελλήνων της Αρμενίας - Μαριάννα Απρεσιάν
Β2. ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΥΚΛΟ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
1. Η άμπελος και ο οίνος στον αρμενικό πολιτισμό - Σουρέν Ομποσιάν
Γ. ΛΑΪΚΗ ΤΕΧΝΗ
Γ1. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
1. Χατσκάρ (Khatchkars) - Σταυρόπετρες της Αρμενίας: Μια ερμηνευτική προσέγγιση του λειτουργικού ρόλου τους - Μαρία Τσούπη
Γ2. ΜΟΥΣΙΚΗ
1. Komitas Vardapet: Μια εξέχουσα μορφή της πρώιμης εθνομουσικολογίας (18691935) - Μαρία Ανδρουλάκη
Γ3. ΛΑΪΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
1. Από τον αλυσοδεμένο ήρωα στο φυλακισμένο τέρας: Αλληλοεπικαλυπτόμενα τοπία και μύθοι - Λεβόν Αμπραχαμιάν 2. Κοινωνικο-ιστορικές και λαογραφικές προσεγγίσεις της αρμενικής μυθολογίας - Νικόλαος Ξ. Καρπούζης 3. Αρμενικές παραδόσεις για τον δικέρατο Μ. Αλέξανδρο και οι μυθολογικέςτελετουργικές ρίζες τους - Εστέρ Χεμτσιάν 4. Εθνοτικές παραδόσεις και θρύλοι των Αρμενίων. Μια πρώτη προσέγγιση - Κασσιανή-Μαρία Κονταξή 5. Ο αρμένιος άγιος Γρηγόριος ο Φωτιστής στην ελληνική λαϊκή αφηγηματική παράδοση - Αγγελική Κομποχόλη 6. Πέντε λαϊκές ιστορικές παραδόσεις για τη μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου του Αχταλά: Από την ιστορία στη λαϊκή αφήγηση και τανάπαλιν - Ελευθέριος Κ. Χαρατσίδης 7. Ο αρμενικός όρος "span(d)" - "σπονδείος" και οι πολιτισμικές και λαογραφικές προσεγγίσεις του Έμμα Πετροσιάν 8. Δύο όρη με την ίδια ονομασία "Αραράτ": Το όρος "Κορντουένα" και το "Μασίς" - Αρμέν Πετροσιάν 9. Ο Δαβίδ από το Σασούν και ο βυζαντινός ακριτικός κύκλος - Χαρά Κοσεγιάν 10. Αποτυπώσεις της επικής μορφής του Κιόρογλου στον νεοελληνικό λαϊκό πολιτισμό με αφορμή επεισόδιο συνάντησής του με αρμένιο έμπορο - Αναγνώστης Ευαγγ. Παπακυπαρίσσης 11. Το αρμενικό παραμύθι στην ελληνική γλώσσα - Βασίλης Ι. Γεργατσούλης
Δ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΙΚΕΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ
1. Δαιμονοποίηση των Αρμενίων στην Ελλάδα: Αναπαραστάσεις του συλλογικού φαντασιακού στη Χίο και στον ευρύτερο βορειοελλαδικό χώρο - Βάϊος Φ. Καμινιώτης 2. Στερεοτυπικές απεικονίσεις των Αρμενίων στον Ρωμηό του Γεωργίου Σουρή - Ιωσήφ Γρ. Κασσεσιάν
Ε. ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ
1. Το ελληνόγλωσσο περιοδικό "Αρμενικά" και η συμβολή του στην εξοικείωση με την αρμενική κουλτούρα στην Ελλάδα - Δημήτριος Ελ. Ράπτης 2. Αρχειακή Λαογραφία και φωτογραφία: "Συνομιλία" με τα "σιωπηλά πρόσωπα" της Ιστορίας. Μια πρόταση "ανάγνωσης" του Αρχείου "Ονομαστικές καταστάσεις προσφύγων του 1922 εγκατεστημένων προσωρινά στην Ξάνθη" - Γαρυφαλλιά Γ. Θεοδωρίδου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου